بررسی نقش و عملکرد سازمان های غیردولتی در منازعات بین المللی (2014-1990)

سازمان های غیردولتی انجمن هایی خصوصی، داوطلبانه و غیرانتفاعی هستند که تا اندازه زیادی محصول تحولات سده بیستم بوده اند. اهداف و فعالیت های گوناگون سازمان های غیردولتی طیفی از مسائل کلیدی جهان از جمله امنیت انسانی، حقوق بشر، محیط زیست، توسعه پایدار را در بر می گیرد. از دهه 1990 سرشت متحول روابط بین الملل و دیدگاه های نوین نظری محققان را بر آن داشت تا سازمان های غیردولتی را به چشم دیگری یعنی همچون بازیگران بین المللی مستقل بنگرند. این سازمان ها خود را به منزله بازیگران پرنفوذی تثبیت کرده اند که شایسته است در بررسی روابط بین الملل مورد توجه قرار گیرند. سازمان های غیردولتی از طریق شبکه های هواداری بین المللی، دگرگونی سیاسی پدید می آورند و به طور کلی تر به پویش ها و روندهای جامعه مدنی جهانی کمک می کنند. از جمله مهم ترین فعالیت های سازمان های غیردولتی در حوزه صلح و امنیت بین الملل می باشد. در ادبیات سازمان ملل متحد در زمینه تامین صلح و امنیت بین المللی با مفهومی به نام عملیات صلح مواجه هستیم که در واقع مجموعه ای در هم تنیده از فعالیت هایی است که فاقد مبنای حقوقی روشن در منشور ملل متحد می باشد ولی به لحاظ عملی و تجربی مهم ترین ابزار قابل دسترس برای تامین صلح و امنیت بین المللی است. عملیات صلح شامل دیپلماسی پیشگیرانه، ایجاد صلح، حفظ صلح و تحکیم صلح پس از درگیری می شود. امروزه سازمان های غیردولتی در کنار سازمان ملل متحد، سازمان های منطقه ای و دولت ها، تبدیل به بازیگرانی تاثیرگذار در تامین صلح و امنیت بین الملل شده اند. در این راستا سوال اصلی این پژوهش این می باشدکه در راستای حل و فصل منازعات بین المللی نقش و عملکرد سازمان های غیردولتی در حوزه های دیپلماسی پیشگیرانه، ایجاد صلح، حفظ صلح و تحکیم صلح پس از درگیری از سال 1990 تا سال 2014 چگونه بوده است؟ فرضیه اصلی این پژوهش بر این اساس این گونه می باشد که با وجود این که سازمان های غیردولتی با چالش ها، موانع و محدودیت های مختلفی روبرو هستند، ولی دارای عملکردی موثر و مفید در حل و فصل منازعات بین المللی در حوزه های مذکور بوده اند.